Izba Pamięci Ziemi Mszczonowskiej

Powrót Bohatera 1863 – w Mszczonowie zainaugurowano państwowe obchody 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego

Państwowe obchody 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego rozpoczęto w Mszczonowie. Ten fakt najlepiej oddaje wagę wydarzenia, które miało miejsce w naszym mieście 21 stycznia 2023 roku. 

Naczelnik Powstańczy Mszczonowa, śp. Ksiądz Proboszcz Władysław Polkowski czekał na powrót z zesłania aż 160 lat! - tak rozpoczął swoje przemówienie przewodniczący Rady Miejskiej Łukasz Koperski. Witając wszystkich gości przybyłych na mszczonowskie uroczystości tłumaczył:  - Ten wielki powrót odbywa się we wspaniałej, ukończonej świątyni (której budowę w 1862 roku rozpoczął ks. Polkowski) i w obecności tak wielu Dumnych Rodaków. Bohaterskiego zesłańca, uczestnika Powstania Styczniowego, w Wolnej Ojczyźnie witają dziś sam Premier, Biskup i żołnierze Wojska Polskiego! O takiej Najjaśniejszej Rzeczypospolitej marzył Ksiądz Proboszcz Polkowski! O taką Polskę walczył i do takiej Polski tęsknił, odbywając zsyłkę! 

Te jakże mocne zawołania wywarły na zebranych niezapomniane wrażenie i oddały wyjątkowe znaczenie obchodów, które skupiły w mszczonowskiej farze tak wielu znakomitych gości. Przewodniczący podziękował za obecność: wiceprezesowi Rady Ministrów, Ministrowi Obrony Narodowej Mariuszowi Błaszczakowi, JE Biskupowi doktorowi habilitowanemu Wojciechowi Osialowi wraz ze wszystkimi towarzyszącymi mu przedstawicielami duchowieństwa, a szczególnie mszczonowskim księdzem dziekanem – proboszczem Parafii pw. św. Jana Chrzciciela Tadeuszem Przybylskim – biografem śp. Księdza Proboszcza Władysława Polkowskiego. Wszystkim przybyłym pocztom sztandarowym wraz z Pocztem Sztandarowym 3. Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej. Przedstawicielom Ministerstwa Obrony Narodowej – wraz z Szefem Gabinetu Politycznego Ministra Obrony Narodowej Łukaszem Kudlickim. Dyrektorowi Biura Poselskiego Michałowi Orlińskiemu, reprezentującemu Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Pana Macieja Małeckiego. Dowódcy Garnizonu Sochaczew generałowi brygady Sławomirowi Kojło oraz wszystkim oficerom, podoficerom i żołnierzom Wojska Polskiego, którzy swoją obecnością uświetnili „Powrót Bohatera Powstania Styczniowego”. Przedstawicielom władz powiatowych. Władzom samorządowym gminy Mszczonów oraz przedstawicielom lokalnych instytucji. Przedstawicielom organizacji pozarządowych, a w tym reprezentantom Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego oraz Fundacji „Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie”. 

Przewodniczący Łukasz Koperski podziękował też gorąco twórcy nowo powstałego pomnika Bohaterów Powstania Styczniowego – Janowi Siucie oraz wszystkim Mieszkańcom gminy Mszczonów, a przede wszystkim potomkom Bohaterów roku 1863. Z Ziemi Mszczonowskiej do powstania poszły setki ochotników, ale z racji głębokiej konspiracji do naszych czasów zachowało się jedynie kilka nazwisk osób walczących w tym zrywie narodowowyzwoleńczym. Wincenty Skoneczny i Ignacy Rutkowski zostali uwiecznieni na tablicach, będących symboliczną powstańczą mogiłą na warszawskich Powązkach. Wojciech Baka na Moskala wyruszył zabierając z domu własnego rumaka. Wszyscy trzej spoczywają na nowym cmentarzu w Mszczonowie. Henrykowi Pruskiemu nie dane było spocząć w rodzinnej ziemi. Dwudziestosześcioletni bohater zmarł podobnie jak ks. proboszcz Władysław Polkowski na zesłaniu w Irkucku. Jego epitafium znajduje się w kościele farnym w Mszczonowie. Józef i Paweł Wilscy byli synami Pawła Wilskiego właściciela majątku w podmszczonowskich Piekarach. Bardzo zasłużonym dla powstańczego zrywu był też właściciel Korabiewic Kejsinger. 21 stycznia w mszczonowskiej farze byli obecni potomni Ignacego Rutkowskiego – Elżbieta Wodnicka i Sylwester Szustkiewicz. 

Mszę Świętą w intencji Ks. Proboszcza Polkowskiego i wszystkich Bohaterów Powstania Styczniowego z terenu Ziemi Mszczonowskiej odprawił JE Biskup dr hab. Wojciech Osial w koncelebrze z ks. prałatem Zbigniewem Chmielewskim i ks. Łukaszem Przybylskim, bratankiem ks. . Czytania biblijne w liturgii Słowa Bożego powierzono wiceprzewodniczącemu Rady Miejskiej Waldemarowi Suskiemu oraz Małgorzacie Słojewskiej – reprezentantce Koła Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich Nosy Poniatki. Modlitwę powszechną odczytała przewodnicząca Komisji Oświaty i Spraw Społecznych RM Barbara Gryglewska. 

Wartę przy urnie Bohaterskiego Proboszcza, a następnie przy pomniku Powstańców Styczniowych, pełnili żołnierze Kompanii Reprezentacyjnej Wojsk Lądowych oraz rekonstruktorzy z mszczonowskiej GRH STRZELCY im. 31 pSK. Podczas uroczystości pod pomnikiem o oprawę muzyczną wydarzenia zadbała Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego. 

Po złożeniu urny z ziemią z Irkucka i Tunki (z miejsc pochówku i zesłania śp. Ks. Prob. Władysława Polkowskiego) w podstawie pomnika, symboliczny grób byłego Naczelnika Powstańczego Mszczonowa poświęcił JE Biskup dr hab. Wojciech Osial. Apel pamięci odczytał podporucznik Jan Burdzy. Salwę honorową oddała Kompania Reprezentacyjna Wojsk Lądowych. 

Następnie głos zabrał wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak. W swoim przemówieniu podkreślał bezgraniczne bohaterstwo i znaczenie ofiary krwi, jaką na Ołtarzu Ojczyzny złożyli Powstańcy Styczniowi. Przypomniał też, jak groźny jest dla Polski i świata rosyjski imperializm. Burmistrz Józef Grzegorz Kurek podkreślił wagę dziejów Mszczonowa dla obecnej tożsamości miasta. Docenił też rolę Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego w tym procesie. 

Wieńce pod pomnikiem Powstańców Styczniowych na zakończenie uroczystości złożyli: Mariusz Błaszczak - Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej, Michał Orliński dyrektor biura poselskiego (w imieniu – Pana Macieja Małeckiego Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych), Łukasz Koperski Przewodniczący Rady Miejskiej, Józef Grzegorz Kurek Burmistrz Mszczonowa oraz Beata Sznajder Radna Rady Powiatu (w imieniu władz samorządowych gminy Mszczonów), prezes Zarządu Powiatowego Związku OSP Rzeczypospolitej Polskiej druh Waldemar Suski, przedstawiciele Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego - Prezes Marek Wardak i członkini honorowa Barbara Gryglewska oraz Małgorzata Słojewska – przedstawicielka Koła Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich Nosy Poniatki (w imieniu mszczonowskiego Forum Organizacji Pozarządowych), Bogdan Biniszewski (Fundacja Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie) oraz Piotr Moskwa (w imieniu Stowarzyszenia Inicjatywa Ziemi Bolimowskiej).

Po zakończeniu obchodów narrator uroczystości, którym był wiceprezes MSH Piotr Dymecki, zaprosił wszystkich uczestników święta na wojskowy poczęstunek, serwowany z kuchni polowej, która stanęła w przykościelnym parku. 

Wsparcie specjalistyczne podczas uroczystości symbolicznego pochówku śp. Ks. Prob. Władysława Polkowskiego wraz z wyborem i podarowaniem zdobnej urny zapewniło Przedsiębiorstwo Pogrzebowe „Koperski”. 

Zadanie pn. „Budowa pomnika poświęconego pamięci bohaterów Powstania Styczniowego z terenu Ziemi Mszczonowskiej” dofinansowano ze środków Budżetu Państwa w ramach dotacji celowej Ministra Obrony Narodowej na realizację zadań związanych z budową i remontami pomników upamiętniających tradycje, chwałę i sławę oręża polskiego. Z ramienia gminy koordynowały je Elwira Koprowska-Skalska (GCI) oraz Katarzyna Tomaszewska (Urząd Miejski).

Uroczystości rocznicowe „Powrót Bohatera 1863” koordynowane były przez Gminne Centrum Informacji w Mszczonowie przy wsparciu Urzędu Miejskiego, Komisariatu Policji, Parafii pw. św. Jana Chrzciciela, Mszczonowskiego Stowarzyszenia Historycznego, a także Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.

MM