Izba Pamięci Ziemi Mszczonowskiej

Herb Mszczonowa - historia

Herb Mszczonowa  to wieża mieszkalno – obronna używana przez mniej zamożne rycerstwo, a czasami nawet przez  bogatych mieszczan.

Jak wynika z dokumentów taka wieża znajdowała się w niedalekich Radziejowicach, na wyspie, na której dziś znajduje się młyn. Czy podobna budowla przed wiekami  stała również w Mszczonowie? Trudno powiedzieć. Jedno nie ulega wątpliwości została ona umieszczona  w miejskim herbie i jak wynika z zapisów zawartych w podwójnym numerze „Miesięcznika heraldycznego” z lipca i sierpnia 1937 roku odnaleźć ją można już na pieczęci gotyckiej z XV wieku.

Wcześniejszych dowodów na to, że Mszczonów posiadał własny herb, póki co nie posiadamy. Oczywiście wieża z piętnastowiecznej pieczęci różniła się wyglądem od tej, którą dziś „pieczętuje się” Mszczonów.

Na przestrzeni lat ulegała ona licznym modyfikacjom. W XVI wieku pojawił się na niej szpiczasty dach. XVII wieczny herb miasta uwieczniony na plombie zbożowej to wieża posiadająca dla  odmiany dwa, wyraźnie oddzielone od siebie, poziomy. Ryzykowna wydaje się teoria, że dolny poziom to fragment miejskich murów, ale kto wie, czy przyszłość nie przyniesie nam dowodów nawet na tak śmiałe wydawałoby się dziś założenia.

Prawdopodobnie na skutek działań zaborców w XIX wieku mieszkańcy miasta w ogóle zapomnieli o swoim herbie.

Znany jest jeszcze projekt „mszczonowskiej wieży” herbowej z 1847 roku, ale niestety najwyraźniej nie wszedł on do powszechnego użycia, gdyż w tym czasie na miejskiej pieczęci widniało godło państwowe.

 Czas „bezherbowy” trwał na tyle długo, że jak wynika z informacji zawartej we wspomnianym  „Miesięczniku heraldycznym” w 1923 roku „Magistrat [miasta Mszczonowa - przyp. red.]  wprost oświadcza, że nie zna żadnych herbów i dawnych pieczęci.”

Nie wszyscy jednak  zapomnieli o miejskim symbolu. Tuż  przed wybuchem drugiej wojny światowej autorzy heraldycznej publikacji sugerowali mszczonowianom powrót do dawnego symbolu miasta. Wybór padł na wieżę znaną właśnie z  projektu z 1847 roku.

Różni się ona od tej, która widniała na herbie do 2020 roku.  Nie ma podestu, jest szersza, jej mury są  białe, szpiczasty dach ma barwę  czerwoną, a tarcza herbowa jest  niebieska.