Izba Pamięci Ziemi Mszczonowskiej
Rozstrzelani zakładnicy i zbezczeszczona świątynia
1939 rok, to najtragiczniejsza data w historii Mszczonowa. Dziesiątki zabitych mieszkańców, spalone domy, terror okupacyjny na ulicach… Nie sposób opisać wszystkich nieszczęść, jakie spadły wtedy na miasto. Niemieccy najeźdźcy nie oszczędzili również miejscowych księży, a także samej świątyni. Proboszcz Józef Wierzejski i wikary Władysław Gołędowski zostali rozstrzelani.
W kościele hitlerowcy urządzili najpierw przejściowy obóz jeniecki, a później szpital polowy. Poniszczyli ołtarze, a konfesjonały przerobili na ubikacje. I pomyśleć, że to właśnie ci żołnierze nosili na pasach odciśnięty napis: „Bóg z nami”! Trudno wyrokować, o jakiego „boga” chodziło Niemcom. W każdym razie nad chórem mszczonowskiej świątyni, czyli naprzeciw głównego ołtarza, zawiesili olbrzymi portret swojego wodza - Adolfa Hitlera.
Pamiętając o chlubnej historii kościoła w Mszczonowie nie sposób zapomnieć o tym strasznym czasie w jego dziejach. Wstrząsający opis, dotyczący wrześniowych losów mszczonowskiej świątyni przeczytać możemy w książce Stanisława Podlewskiego pt. „Wierni Bogu i Ojczyźnie”. Pamiętajmy też o ofiarach egzekucji, jaka miała miejsce pod kościelnym murem 11 września. Zginęli w niej: proboszcz Józef Wierzejski, burmistrz Aleksander Tański i lekarz Stanisław Zarachowicz. Pamiętajmy też o wikariuszu Władysławie Gołędowskim, który został zastrzelony w pobliżu plebanii, podczas udzielania pomocy rannemu bliźniemu.
oprac. Piotr Dymecki
Ks. Władysław Gołędowski (1908 – 1939)
Wikariusz Parafii w Mszczonowie oraz kapelan hufca ZHP. Został zastrzelony przez Niemców 11 września 1939 r. przed południem, podczas opatrywania rannego.
ks. Józef Wierzejski (1871 – 1939)
Proboszcz Parafii pw. Św. Jana Chrzciciela w Mszczonowie. Wcześniej w latach 1905 – 1932 był proboszczem w Parafii Św. Bartłomieja Apostoła w Pawłowicach. Został rozstrzelany przez Niemców w egzekucji 11 września 1939 r. W powszechnej opinii uchodził za wspaniałego człowieka, pomagającego ubogim.
Aleksander Tański (1876 – 1939)
W latach 1920 – 1923 był starostą w Lipnie. Następnie działał w Jędrzejowie i w Mińsku Mazowieckim, gdzie był dyrektorem kursów rolniczych Towarzystwa Rolniczego, będąc jednocześnie wiceburmistrzem. Później został komisarycznym burmistrzem Mszczonowa, a na wiosnę 1939 r. był już stałym burmistrzem, wybranym głosami rajców. Został rozstrzelany przez Niemców 11 września 1939 r.
Stanisław Zarachowicz (1883 – 1939)
Lekarz, rozstrzelanyprzez Niemcóww egzekucji 11 września 1939 r. Pochodził z Wileńszczyzny. Studia medyczne rozpoczął w Wilnie, lecz po zamknięciu tamtejszej uczelni, kontynuował je w Moskwie. Po studiach powrócił do Królestwa Polskiego i zamieszkał w Mszczonowie. Podczas I wojny światowej był lekarzem w armii carskiej. W 1919 r. powrócił do Mszczonowa i osiadł tutaj na stałe.
