Izba Pamięci Ziemi Mszczonowskiej
Opowieści wojenne - zbiór
W okresie II wojny Mszczonów przeżywał ciężkie chwile. Były to tragiczne czasy. Na temat wojennej historii miasta i jego mieszkańców można by napisać nie jedną, ale nawet pokaźną serię ksiąg. Ludzkie łzy mieszały się wtedy z krwią, która po mszczonowskim bruku płynęła strumieniami.
Bitwa Mszczonowska - 31 pułku Strzelców Kaniowskich
Niedoceniane wrześniowe zwycięstwo. Pamiętny wrzesień 1939 roku przyniósł mszczonowianom cierpienie i łzy. Ten czas był dla Mszczonowa najtragiczniejszą kartą w jego historii. Nawet jeśli – jak twierdzą niektórzy - przedwojenny Mszczonów był jedynie sennym i prowincjonalnym miasteczkiem to z chwilą wybuchu drugiej wojny światowej stał się na swoje nieszczęście szczególnie istotnym punktem komunikacyjnym położnym na trasie niemieckiej ofensywy.
Rozstrzelani zakładnicy i zbezczeszczona świątynia
1939 rok, to najtragiczniejsza data w historii Mszczonowa. Dziesiątki zabitych mieszkańców, spalone domy, terror okupacyjny na ulicach… Nie sposób opisać wszystkich nieszczęść, jakie spadły wtedy na miasto. Niemieccy najeźdźcy nie oszczędzili również miejscowych księży, a także samej świątyni. Proboszcz Józef Wierzejski i wikary Władysław Gołędowski zostali rozstrzelani.
Ksiądz Józef Wierzejski - o „wujku” co potrafił pięknie żyć i zginął jak bohater
Obchody 72. rocznicy Bitwy Mszczonowskiej w 2007 roku, podczas których Prezydent RP Lech Kaczyński uczcił także pamięć rozstrzelanych przez hitlerowców mieszkańców Mszczonowa stały się początkiem przywracania „mszczonowskiej pamięci”. Pamięci o bogatej historii miasta i jego mieszkańcach, którzy przed nami budowali Mszczonów, a gdy trzeba było oddawali za niego swoje życie.
Aleksander Tański - bohaterski burmistrz i jego ród
We wrześniu 1939 roku Mszczonów złożył na ołtarzu wolności daninę krwi. Wielu mszczonowian zginęło, a miasto zostało spalone. Niemcy dokonali mordu na najwartościowszych mieszkańcach. Pod murem kościoła jako zakładnicy rozstrzelani zostali – proboszcz Józef Wierzejski, lekarz Stanisław Zarachowicz i burmistrz Aleksander Tański. Dla syna burmistrza, Tadeusza Tańskiego to co stało się przed 69 laty jest wciąż jak bolesna rana.
Losy rodziny Zarachowiczów - wspomnienia rodzinne Antoniego Zarachowicza
Przodkowie rodziny Zarachowiczów. Mój pradziadek Zarachowicz skończył gimnazjum i potem wyuczył się na technika kolejowego, w tym też zawodzie pracował. W związku z wykonywaną pracą bardzo często nie było go w domu. Miał trójkę dzieci, starszą córkę i dwóch synów. Prababcia zmarła wcześnie, wobec czego wychowaniem chłopców zajmowała się ich starsza siostra.
Osuchów 1939 – warto pamiętać!
Bitwa Osuchowska, do jakiej doszło 11 września 1939 roku, to wciąż jeszcze mało znany fragment historii tragicznego września 1939 roku. Rozegrała się ona w lesie, jaki osłania Osuchów od strony południowej i zachodniej. Nieliczni mieszkańcy miejscowości dowiedzieli się z takich, czy innych źródeł, że na ich terenie 11 września Polacy dostali się w okrążenie i złożyli broń.
Co wydarzyło się w Mszczonowie i okolicach na począteku pamiętnego roku 1945?
Co roku obchodziliśmy kolejne rocznice zakończenia okupacji hitlerowskiej w Mszczonowie. Warto pamiętać, że wojska radzieckie z naszego miasteczka wypędziły Niemców na dzień wcześniej niż z Warszawy. Jak wynika ze wspomień mieszkańców Mszczonowa pamietajacych tamto wydarzenie Sowieci wkroczyli do miasta nagle, zaskoczyli niemiecką obronę i przez to walki na ulicach miasta trwały stosunkowo krótko. Czołgi czerwonoarmistów wjechały do miasta o poranku.
Zamordowane miasto
II wojna światowa przyniosła mszczonowianom cierpienie i łzy. Największych zniszczeń miasto doznało w 1939 roku. Pamiętny wrzesień był dla Mszczonowa najtragiczniejszą kartą w jego historii. Nawet jeśli – jak twierdzą niektórzy- przedwojenny Mszczonów był jedynie sennym i prowincjonalnym miasteczkiem to z chwilą wybuchu wojny stał się na swoje nieszczęście szczególnie istotnym punktem komunikacyjnym, położnym na trasie niemieckiej ofensywy.
Zbrodnie niemieckie dokonane w Mszczonowie i okolicach w 1939 roku
Jedne z pierwszych zbrodni wojennych drugiej wojny światowej dokonane zostały w Mszczonowie i jego okolicach. Na początku września na naszej ziemi hitlerowcy wykonali kilka zbiorowych egzekucji, w których zaginęło łącznie 18 osób. 18 września Niemcy dokonali też podpalenia mszczonowskiej synagogi (18 września), w której spalono żywcem około 20 miejscowych Żydów. Tych, którzy próbowali uciekać przez okna palącej się świątyni dosięgały niemieckie kule.
Sztandar 25. Pułku artylerii samochodowej ciężkiej - dar obywateli miasta Mszczonowa
Okupacja niemiecka zakończyła się dla mieszkańców Mszczonowa 16 stycznia 1945 roku. Tego dnia miasto zostało zdobyte przez sowieckich żołnierzy z 47. brygady pancernej gwardii płk. Mikołaja Kopyłowa z 9. korpusu pancernego gen. mjr. Mikołaja Wiedieniejewa, wchodzącego w skład 2. armii pancernej gwardii 1 Frontu Białoruskiego.
Mszczonów w okresie I wojny światowej
Na temat losów Mszczonowa w okresie I wojny światowej wiadomo wciąż zbyt mało. Z tego też powodu każda informacja, dotycząca pierwszowojennych losów miasta i jego najbliższej okolicy jest niezwykle cenna. W tym opracowaniu zostały zebrane wszystkie, które są obecnie dostępne.
W poszukiwaniu miejsc spoczynku żołnierzy Wielkiej Wojny
Na terenie obecnej Gminy Mszczonów znajdują się trzy cmentarze, na których spoczęli żołnierze pierwszej wojny światowej. Na mszczonowskim cmentarzu przy ulicy Maklakiewicza, zwanym też potocznie „nowym cmentarzem”, pochowano żołnierzy rosyjskich. Jak wynika z przekazów ustnych są to głównie jeńcy, którzy stracili życie w wyniku wycieńczającej pracy przy nasypach kolejowych w pobliskich Zboiskach i innych robotach, nadzorowanych przez Niemców aż do roku 1918.
Cmentarz w Zimnicach - tam też spoczywają Żołnierze Wielkiej Wojny
Podmszczonowskie Zimnice, to miejscowość, która przed II wojną światową była zamieszkana głównie przez mniejszość niemiecką. Niewiele pamiątek pozostało po tej koloni. Jedną z nich jest cmentarz ewangelicki, liczący około 200 m2. Spoczywają też na nim żołnierze pierwszej wojny światowej. Nekropolia jest otoczona wałem ziemnym. Jej stan jest opłakany. Porastają go gęste chaszcze. Krzyż, który niegdyś wznosił się nad miejscem pochówku mieszkańców wsi teraz murszeje, leżąc w trawie pomiędzy pozostałościami kamiennych pomników.
Mszczonów i jego okolice podczas Powstania Styczniowego
Powstanie Styczniowe 1863-1864, to obrosły legendą zryw narodowowyzwoleńczy, na jakiej wychowali się bohaterowie, którym po Wielkiej Wojnie, w roku 1918, dane było wywalczyć dla Polski Niepodległość. Największe z polskich powstań nie było perfekcyjnie zaplanowaną akcją, ale wręcz spontaniczną reakcją na działania zaborcy.
Opowieść o Bohaterskim Proboszcz - ks. Władysławie Polkowskim, który rozpoczął budowę obecnego kościoła p.w. Świętego Jana Chrzciciela
W roku 2012 upłynęło 150 lat od uroczystego poświęcenia i wmurowania kamienia węgielnego pod budowę mszczonowskiej świątyni pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Dokonał tego Arcybiskup Metropolita Warszawski Zygmunt Szczęsny Feliński, dziś – święty Kościoła Katolickiego. Nowo mianowanym proboszczem Mszczonowa był wówczas ks. Władysław Polkowski, dotychczasowy proboszcz w Górze św. Małgorzaty koło Łęczycy.